Belastingdienst zorgtoeslag: usability probleem met datumveld

Onlangs wilde ik zorgtoeslag aanvragen voor een familielid. Als zwaar experienced internet junk (ik trip geen LSD maar XHTML en CSS) ergerde ik me zwaaaaar aan een foutmelding wat zelfs voor mij niet begrijpbaar was. Ik bedoel kom op…als ze mij hadden ingehuurd 😀 dan was er no problem!
 
Anyways, don’t blame the usabilityteam, het probleem is namelijk heel moeilijk te ontdekken.
Een belangrijk onderdeel bij user-centered design is dat je een doelgroep analyse uitvoert.
Volgens het boek Shaping Web Usabiliy moet je interaction design in context bekijken.
Indien je een site maakt in de arabische taal voor een arabische doelgroep, dan zou je moeten weten dat de arabische schrift van rechts naar links wordt gelezen.
Navigatie bevindt zich doorgaans rechts in het scherm tegenover het gebruikelijke links die wij in het westerse wereld hanteren. Dit is het probleem bij het invullen van het formulier: we hebben een groot doelgroep waar rekening mee gehouden moet worden.
 
Probleem met geboortedatum
Na het formulier volledig ingevuld te hebben, krijg ik de volgende foutmelding die aangeeft dat de datumnotatie anders moet.
onduidelijke foutmelding zorgtoeslag
onduidelijke foutmelding zorgtoeslag
De foutmelding lijkt te doelen op de foutieve invoer van de ingangsdatum, aangezien dat het laatste veld is wat ik heb ingevuld. Na meerdere malen de datumnotatie te corrigeren, kwam ik gefrustreerd! achter dat het daar niet aanlag.
ingangsdatum lijkt fout te gaan
ingangsdatum lijkt fout te gaan, maar dat was niet zo

Door goed te kijken zag ik dat de cursor in het geboortedatumveld knipperde, daarmee aangevend dat het aan het geboortedatumveld lag. Dit bleek dus ook zo te zijn:

Veel gastarbeiders van de eerste generatie (Marokkaanse, Turkse, Pakistaanse, etc.) hebben geen “echt” geboortedatum. Zij kenden in hun geboorteland niet zoiets als een stadhuis met een geboorteregister. Ze weten ongeveer het jaar waarin ze zijn geboren, maar meer ook niet. Dit is de reden dat er een aantal mensen bij de zorgtoeslag aanvraag 00-00-1950 zullen typen in het datumsveld. Dit komt ook immers voor in hun legitimatie/ziekenfondspas etc. 00-00-1950 is dus geen geldige invoer.

geboorte datum 00-00-1950 (voornamelijk voor eerste generatie allochtonen)
geboortedatum 00-00-1950 (voornamelijk bij eerste generatie allochtonen)

Hoe dit probleem op te lossen?:

  • Oplossing 1: Nederland is rijk aan veel verschillende culturen met verschillende achtergronden. Het is heel moeilijk om rekening te houden met deze diversiteit. Wat zou kunnen helpen is om in het ontwerpproces personen te betrekken met verschillende achtergronden en leeftijdsgroepen. Daarnaast kun je met scenario’s heel wat problemen in een vroeg stadium opvangen.
  • Oplossing 2:
  1. Het was voor mij niet duidelijk dat de fout in het geboortedatumveld lag. Dit had duidelijker aangegeven kunnen worden door bijvoorbeeld het geboortedatumveld een dikke vette rode randkleur te geven.
  2. De tekst van de foutmelding moet niet alleen aangeven dat de datumnotatie anders moet, maar ook de naam van het invulveld vermelden waarop de fout betrekking heeft:
    dus wel: “Uw geboortedatum dient op deze manier ingevuld te worden: dag/maand/jaar” en niet : “Dit is een ongeldige datum: vul in dag/maand/jaar”.